Fiscus bezorgt mensen financiële problemen
Geplaatst op: 14-11-2019, 15:28:20
Nederland telt ongeveer 8 miljoen huishoudens. Hoeveel daarvan krijgen een toeslag, denkt u? Een huurtoeslag, een zorgtoeslag, een kinderopvangtoeslag of een kindgebonden budget, of een combinatie daarvan? 1 miljoen huishoudens? 2 miljoen misschien?
Mis. Het systeem is zo’n daverend succes dat de Belastingdienst inmiddels 5 miljoen huishoudens maandelijks blij maakt met een toeslag. Oftewel: maar liefst 62,5% van de Nederlandse huishoudens krijgt inkomensondersteuning via de fiscus. Een rondpompmachine zonder weerga. Hier kan de Europese Unie met al zijn subsidies nog een puntje aan zuigen.
Die 5 miljoen huishoudens krijgen in totaal 7,5 miljoen toeslagen, waarmee €12,8 miljard is gemoeid. Een ambtelijke commissie heeft alle feiten – en al het falen – van dit rondpompcircus nog eens op een rij gezet. Onder de prozaïsche titel: IBO Toeslagen Deelonderzoek 1 Eenvoud of maatwerk: uitruilen binnen het bestaande toeslagenstelsel. Staatssecretaris Menno Snel van Financiën stuurde het stuk deze week naar de Tweede Kamer.
Financiële problemen
Wat blijkt? Dit toeslagensysteem gaat ten onder aan zijn eigen succes. Niet alleen maken ontzettend veel mensen er gebruik van. Ook schiet het in steeds meer gevallen zijn doel voorbij. Kort gezegd: de toeslagen zijn bedoeld om mensen met lage inkomens financieel te steunen, in de praktijk brengt het deze kwetsbare groepen steeds vaker in grote financiële problemen.
Daar kunnen de duizenden ouders over meepraten die op grond van onduidelijke redenen plots geen recht meer hadden op kinderopvangtoeslag. Zij moesten enorme bedragen terugbetalen en raakten daardoor diep in de financiële ellende. Daar is iets gruwelijk misgegaan in de samenstelling van een zwarte lijst, in een poging fraudeurs aan te pakken.
Daarover gaat dit rapport niet specifiek. Maar de systematiek is wel hetzelfde voor al die miljoenen andere huishoudens. Je vraagt een toeslag aan op basis van je belastbaar inkomen van dat moment. Dat moet je schatten. Maand na maand ontvang je dan een of meer toeslagen. Bij de belastingaangifte van het jaar erop wordt definitief vastgesteld wat je belastbaar inkomen was. Pas daarna kan de eindafrekening plaatsvinden, vaak nog weer vele maanden later.
Romppompmachine
De toeslagen zijn op zichzelf al een rondpompmachine. Maar dat systeem van terugvorderingen en naheffingen maken het een rondpompmachine in het kwadraat. De ambtenarencommissie telt in een jaar 2,3 miljoen terugvorderingen (voor €1 miljard) en 1,5 miljoen nabetalingen (voor €0,5 miljard). Opgeteld: 3,8 miljoen verrekeningen achteraf – dat is dus voor de helft van alle toeslagen. Talloze toeslagontvangers komen zo voor nare verrassingen te staan.
Conclusie: „In al zijn complexiteit voegt het stelsel van toeslagen dus onzekerheid toe aan de veelal toch al ingewikkelde (financiële) situatie van deze groep huishoudens.” Snel neemt de tijd, hij reageert volgend jaar. De fiscus blijft nog even rondpompen.
Bron: column van Mart Visser van 14 november 2019 op www.dft.nl